In de gemeentewet (artikel 229b, lid 1) is opgenomen dat de tarieven die worden geheven voor de rioolheffing en afvalstoffenheffing maximaal kostendekkend mogen zijn. Dit betekent dat de opbrengsten niet hoger mogen zijn dan de kosten. Zo wordt voorkomen dat de gemeente 'winst' maakt op deze heffingen en met de ontvangen specifieke belastingen ook andere gemeenteactiviteiten financiert.
Het gaat bij de kostendekkendheid om geraamde bedragen, omdat op het moment van het vaststellen van de tarieven alleen nog de verwachtingen bekend zijn.
Hieronder wordt inzicht gegeven in de berekening van de kostendekkendheid van de rioolheffing en afvalstoffenheffing.
Kosten van overhead
Kosten worden zoveel mogelijk direct toegerekend aan de betreffende activiteit, maar dat gaat niet altijd. Bijvoorbeeld bij de kosten van huisvesting, (algemene) communicatie en bestuursondersteuning. Dit zijn overheadkosten; alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces. Deze definitie van overheadkosten is vastgelegd in het BBV. Welke kosten de gemeenten als overheadkosten moeten zien, is dus in regelgeving vastgelegd. Gemeenten zijn wel vrij in de keuze van de methodiek voor toerekening van overheadkosten aan de lokale heffingen. Bij de gemeente Arnhem rekenen we de kosten van overhead aan de heffingen toe met behulp van een opslag op de ingezette uren.
Rioolheffing
Ten opzichte van de begroting is het kostenniveau € 1,9 miljoen lager uitgevallen, voornamelijk te verklaren door:
- Gewijzigd activeringsbeleid. Met het in werking treden van de "Nota investeren, waarderen en afschrijven” (vastgesteld door de raad op 15 juni 2021) worden project voorbereidingskosten volledig geactiveerd in plaats van deels ten laste van de exploitatie gebracht: effect van € 0,8 miljoen.
- Verlaging van de rekenrente in 2021 heeft geleid tot lagere kapitaallasten: effect van € 0,3 miljoen.
- Grootschalig onderzoek van het transportriool in Arnhem-Zuid is uitgesteld: effect van € 0,5 miljoen.
Het betreffen incidentele kostenafwijkingen. In de berekeningen voor de kostendekkendheid 2022 zijn bovenstaande ontwikkelingen meegenomen.
Ook de gerealiseerde opbrengsten zijn lager dan begroot. Deze minderopbrengst van € 0,35 miljoen is te verklaren door leegstand bij voornamelijk niet-woningen en door minderopbrengsten over voorgaande jaren (2019 en 2020). De afwijking in de opbrengsten is echter relatief beperkt, waardoor het gerealiseerde kostendekkendheidspercentage hoger uitvalt dan geraamd.
De kostendekkendheid van de rioolheffing is in 2021 met 107% hoger uitgekomen dan de wettelijke norm van maximaal 100%. Het BBV verplicht om, voor het bedrag dat deze overschrijding te verklaren is doordat een deel van de begrote werkzaamheden en investeringen niet is uitgevoerd, een voorziening te vormen. Voor 2021 betekent dit een toevoeging aan de voorziening van € 1,048 miljoen. De voorziening zal aangewend worden voor toekomstige kosten van het product riolering.
Berekening kostendekkenheid rioolheffing | Begroting 2021 primitief | Jaarrekening 2021 |
|---|---|---|
Bedragen x € 1.000 | ||
Kosten Taakveld(en),incl (omslag) rente | 15.120 | 13.281 |
Inkomsten taakveld(en), excl.heffingen | ||
Netto kosten taakvelden | 15.120 | 13.281 |
Toe te rekenen kosten: | ||
Overhead | 1.013 | 1.013 |
BTW | 1.566 | 1.473 |
Totale kosten | 17.699 | 15.767 |
Opbrengst rioolheffing | 17.161 | 16.815 |
Dekkingspercentage | 97% | 107% |
Afvalstoffenheffing
Met de afschaffing van Diftar gedurende 2021 zijn ten opzichte van de begroting nadelen ontstaan als het gaat om het afvalbeheer, de primitieve begroting was gebaseerd op 12 maanden Diftar. De kosten van afvalbeheer zijn hoger uitgevallen en er zijn minder opbrengsten uit de verschillende afvalstromen gerealiseerd. Een gedeelte van dit kostennadeel is via de afvalstoffenheffing verhaald op de gebruikers, doordat medio 2021 een nieuwe verordening in werking is getreden.
Berekening kostendekkenheid afvalstoffenheffing | Begroting 2021 primitief | Jaarrekening 2021 |
|---|---|---|
Bedragen x € 1.000 | ||
Kosten Taakveld(en),incl (omslag) rente | 20.486 | 21.114 |
Inkomsten taakveld(en), excl.heffingen | -2.949 | -2.162 |
Netto kosten taakvelden | 17.537 | 18.952 |
Toe te rekenen kosten: | ||
Overhead | 644 | 644 |
BTW | 2.775 | 3.095 |
Totale kosten | 20.956 | 22.691 |
Opbrengst afvalstoffenheffing | 17.554 | 18.319 |
Dekkingspercentage | 84% | 81% |