Arnhem draagt in 2021 bij aan het proces versterking regio Arnhem-Nijmegen

De regio Arnhem-Nijmegen is in ontwikkeling. In 2019 is door de 18 regiogemeenten een proces ingezet om te komen tot een sterkere regio Arnhem-Nijmegen. Dit proces richt zich op de ontwikkeling tot een sterkere regio met een stevige ambitie, met een samenhangende agenda, een duidelijk gezicht naar buiten, en een daarbij passende besturing en werkwijze. De regiogemeenten trekken in dit proces samen op met partners als provincie Gelderland en de Economic Board. Daarbij wordt voortgebouwd op de huidige regionale programma's en projecten. Voorbeelden daarvan zijn: de verstedelijkingsstrategie regio Arnhem-Nijmegen-Foodvalley; regionaal uitvoeringsprogramma Woondeal; regionale energiestrategie (RES), routekaart energietransitie met onder meer verduurzaming woningvoorraad, gemeentelijke inkoop energie, verduurzaming bedrijventerreinen; regionaal programma Werklocaties (RPW); versterking MKB (voorstel MKB-deal); regionale uitvoeringsagenda recreatie en toerisme in samenwerking met Toerisme Veluwe-Arnhem-Nijmegen; ambitiedocument regionale agenda mobiliteit met onder andere gedragsaanpak, grote spoordossiers (ICE, SUN-corridor), groene concessie, snelfietsroutes, versterking en ontwikkeling HUBS en knooppunten.

De versterkte regionale samenwerking moet enerzijds meer slagkracht opleveren in de aanpak van grote maatschappelijke opgaven, daar waar de regionale schaal en aanpak meerwaarde biedt. Ook moet het leiden tot meer transparantie en invloed voor lokale colleges en raden.

Het versterkingsproces regio Arnhem-Nijmegen heeft geresulteerd in de instelling van de nieuwe Gemeenschappelijke Regeling Groene Metropoolregio per 1 januari 2021 met dezelfde 18 gemeenten. Het Gemeenschappelijk Orgaan Arnhem-Nijmegen is tegelijkertijd opgeheven. De nieuwe samenwerking is gestart met een ambitieuze visie en agenda rond belangrijke maatschappelijke opgaven in de regio. Het versterkingsproces en de Arnhemse inzet daar op is daarmee ten einde. De gemeente draagt dit lopende jaar bij aan een goede start en eerste jaar van de Groene Metropoolregio.

Er zit nieuwe energie in de regio. De Groene Metropoolregio is op 1 januari 2021 als Gemeenschappelijke Regeling van start gegaan als opvolger van het Gemeenschappelijk Orgaan regio Arnhem-Nijmegen. In het opbouwjaar 2021 is veel werk verricht. Met de zeer beperkte (gemeentelijke) middelen die in dit eerste jaar beschikbaar waren, is vol overgave bestuurlijk en ambtelijk gewerkt aan vijf integrale opgaven: Verbonden regio, Productieve regio, Circulaire regio, Ontspannen regio en Groene groeiregio. Als een van de twee grote steden in de regio heeft Arnhem hier nadrukkelijk aan bij gedragen, onder andere via de burgemeester in het Algemeen Bestuur en vier portefeuillehouders in de verschillende bestuurlijke teams.

De 18 regiogemeenten willen met de nieuwe versterkte regio krachtiger samen werken aan de grote maatschappelijke opgaven. Onze regio groeit door toenemende inwoneraantallen, waarbij tegelijkertijd kwalitatieve welvaartsontwikkeling achterblijft. Veel opgaven en ambities vragen om een bovenlokale aanpak. Er is gezamenlijke inzet nodig om iedereen werk en huisvesting te kunnen bieden en tegelijkertijd de regio bereikbaar te houden; de regio duurzaam, energieneutraal en circulair te maken en de kwaliteit van de leefomgeving te behouden en te versterken. Een samenhangende regionale agenda die met een grotere overtuigingskracht wordt uitgedragen, moet de regio bovendien in staat stellen om beter samen te werken met provincie, Rijk en Europa en slimme allianties aan te gaan met partners in de samenleving.

Veel projecten en activiteiten op het gebied van mobiliteit, economie en duurzaamheid vanuit de oude samenwerking (Gemeenschappelijk Orgaan) zijn voortgezet, en er zijn nieuwe domeinen toegevoegd: onder andere cultuur en erfgoed en de ruimtelijke opgaven op het gebied van wonen en natuur.

Vanuit de opgave Productieve regio is samen met The Economic Board (TEB), de provincie en vele stakeholders een concept Human Capital Agenda (HCA) opgesteld. Daarmee bundelen we krachten om de uitdaging rondom de krapte in de arbeidsmarkt aan te gaan. Besluitvorming over de HCA vindt in 2022 plaats. In mei 2021 is het gewijzigde Regionaal Programma Werklocaties vastgesteld door Gedeputeerde Staten.

Het afgelopen jaar is veel energie gestoken in de versterking van de samenwerking met The Economic
Board (TEB). Dit heeft als resultaat dat de uitvoering van enkele speerpunten uit de regionale agenda
2022 bij TEB ligt. Het is belangrijk, ook gelet op de subsidierelatie van de GMR met TEB te blijven investeren in wederzijds vertrouwen en een constructieve samenwerking. Samen met de provincie Gelderland en TEB is in 2021 gewerkt aan een Bestuursakkoord met een gezamenlijke investeringsagenda. Het akkoord is getekend en het (bestuurlijk) gebiedsoverleg is gestart. De volgende stap is dat de gedeelde ambities concreet worden in initiatieven en projectideeën en vervolgens landen in de gezamenlijke investeringsagenda.

Belangrijke mijlpaal vanuit Circulaire regio was het vaststellen van de Regionale energiestrategie (RES) door alle partners. Verder zijn er nieuwe stappen gezet voor het ‘Lifeport Circular Lab’, een netwerk van proeftuinen rond circulaire regionale opgaven en is toegewerkt naar een kennisagenda voor circulariteit en klimaatadaptatie in de regio. Ons Koele Netwerk (klimaatadaptatie) in centrum was één van de pilots daarvoor. In het speerpunt circulaire bouw en infrastructuur is inmiddels de circulaire impactladder die de circulaire doelen uit de woondeal uitwerkt, bijna afgerond. Vanaf 2025 moet er 25% circulair gebouwd worden in onze regio, vanaf 2030 al 50%.

In de opgave Groene groeiregio stond de verstedelijkingsstrategie Arnhem-Nijmegen-Foodvalley centraal. Onder het motto 'Meer landschap meer stad' moet deze strategie voorzien in een flinke groei van het aantal woningen in de regio en tegelijkertijd de regio groen en bereikbaar te houden. De gemeenteraden zijn via een consultatieronde bij dit proces betrokken. In de aanloop naar een Verstedelijkingsakkoord met het Rijk, is er een start gemaakt met zes gebiedsuitwerkingen, waarvan spoorzone Arnhem-Oost er een van is. Mede dankzij de Woondeal Arnhem-Nijmegen is voor circa € 28 miljoen Woningbouwimpulsgelden toegekend aan vijf grote ontwikkelprojecten in de regio Arnhem Nijmegen voor de bouw van 4.909 woningen.

Vanuit de opgave Verbonden regio wordt onder meer gewerkt aan het bereikbaar houden van de regio. De verbetering van de A12-spoorcorridor is hier ook in 2021 weer een belangrijk lobbydossier geweest. In 2021 heeft het Rijk een proces opgestart om de spoorcorridor A12 (Utrecht-Arnhem-Duitse grens) op te pakken. Met investeringen in het spoor houden we de regio Arnhem-Nijmegen groen, leefbaar, schoon en bereikbaar. De Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen vraagt om een verbetering van de A12-spoorcorridor: de spoorverbinding Randstad-Arnhem-Metropoolregio Rijn-Ruhr. De regio werkt hierop samen met de provincie en het Rijk. De regio heeft daarnaast onder andere zijn Regionaal Meerjaren Uitvoeringsagenda Verkeersveiligheid (RMUV) vastgesteld op 1 december 2021. In deze agenda staan ruim 170 maatregelen die de komende jaren de verkeersveiligheid verbeteren in de 18 gemeenten van onze regio. Ook is een regionale agenda Mobiliteitshubs gepresenteerd die zich richt op het op korte termijn realiseren van een regionaal netwerk van 12 hubs.

In de opgave Ontspannen regio is onder meer een gezamenlijk handelingskader gemaakt voor de particuliere verhuur van vakantiewoningen, dat voor alle gemeenten bruikbaar is. Ook is samen met partners een plan gemaakt om in de hele regio een kwalitatief routesysteem voor fietsen en wandelen uit te rollen. Uitvoering zal lokaal gebeuren. Daarnaast hebben de wethouders van Cultuurregio 025 in goede onderlinge samenwerking en afstemming kaders vastgesteld voor de uitvoering van het Transformatievoorstel cultuur. Hiervoor stelt de provincie op regionaal niveau € 1,3 miljoen beschikbaar.